Archetyp matki – w rozwinięciach teorii psychoanalitycznej, szczególnie w psychoanalizie jungowskiej, jeden z uniwersalnych symboli funkcjonujących w nieświadomości zbiorowej. Archetyp matki wywodzi się z treści powtarzających się w mitach, opowieściach, baśniach, pieśniach, a nawet w wielu manifestacjach objawów psychotycznych i charakteryzuje się wysokim stopniem powtarzalności pewnych elementów między kulturami. Jego wszechstronny, powtarzalny charakter przejawia ię również w wykorzystaniu go zarówno w pozytywnym jak i negatywnym kontekście oraz w niezmienności wzorców eksplorowanych w odległych epokach i terytoriach. W ten sposób archetypiczna matka jest ukazywna zarówno jako żywicielka, dawczyni życia i bezpieczeństwa, jak i mściwa wiedźma.

O.P. John, L.A. Pervin „Osobowość. Teoria i badania” Wydanie ósme, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2002, s. 146.