Archetyp – treści o charakterze uniwersalnym, zajmujące istotną część obszaru nieświadomości. Stałe figury symboliczne, powtarzające się w systematyczny sposób niezależnie od kontekstu kulturowego (a nawet umiejscowienia w czasie) w treściach marzeń sennych, dziełach sztuki, literaturze, ceremoniach i obyczajach. Koncepcja archetypu jest ściśle związana z psychologią analityczną Junga, w której została wykorzystana do opisu teorii nieświadomości zbiorowej, czyli kolektywnego dziedzictwa symbolicznego wszystkich jednostek, stanowiącego przeciwieństwo nieświadomości indywidualnej. Archetypy mogą dotyczyć na przykład płci (archetyp kobiety/pierwiastek żeński), pozycji w rodzinie (archetyp matki), sił przyrody (archetyp matki natury) i wielu innych; nieuświadomione archetypy wpływają na sposób, w jaki jednostka ocenia i odnosi się do postaci, zjawisk lub przedmiotów spotykanych w życiu codziennym, wykazujących podobieństwo funkcjonalne. Przykładowo, archetyp mężczyzny może wpływać na sposób, w jaki kobieta formuuje oczekiwania wobec zachowania i wyglądu partnera. Uniwersalny charakter archetypów klarownie ujawnia się w podstawowych sposobach aktywności kulturalnej człowieka, takich jak rytuały religijne, mitologie, literatura, sztuki wizualne. Mają one zdolność nadawania charakteru symbolicznego potocznym sytuacjom; istnieją techniki służące zwiększeniu zdolności jednostki do kontaktu z archetypami. Treści niesione przez archetyp mają charakter dwubiegunowy i w procesie terapeutycznym stanowią zarówno niebezpieczeństwo, jak potencjalny czynnik rozwoju.

Grzesiuk, H. Suszek „Psychoterapia. Szkoły i Metody. Podręcznik akademicki.” ENETEIA Wydawnictwo Psychologii i Kultury, Warszawa 2011, s. 620