Atrybucja – to poznawczy proces oceny zaobserwowanych wydarzeń pod kątem przyczyn ich występowania. Pierwsze teorie zajmujące się tym zagadnieniem, zakładały, że atrybucja dokonywana przez osobę-obserwatora jest zazwyczaj racjonalna. Obserwator powinien dokonywać atrybucji w oparciu o powszechność, spójność i wybiórczość danego zjawiska lub zachowania i w ten sposób trafnie określać, np. czy dane zachowanie wynika raczej z cech posiadanych przez daną osobę czy może raczej z okoliczności wystąpienia zachowania. Późniejsze badania wykazały, że odstępstwa od tego racjonalnego modelu atrybucji (nazywanego modelem normatywnym) są na tyle liczne, że nie można nawet mówić o błędach atrybucji, co raczej inklinacjach, czyli skłonnościach do zniekształcania rzeczywistości w typowy sposób przy próbach wyjaśniania zachowań innych ludzi. Pierwsze badania nad tym zagadnieniem rozpoczął szerzej Fritz Heider (1958). Późniejsze badania prowadzili także Jones i Davis (1965), twórcy teorii wnioskowania na podstawie odpowiedniości, którzy wprowadzili podział na inklinacje atrybucyjne poznawcze i motywacyjne. Kelley (1967, 1972) w swojej teorii atrybucji wyróżnia z kolei dwa procesy – współzmienność i konfigurację, występujące w zależności od dostępnych obeserwatorowi informacji.

Atrybucja we współczesnych badaniach.

Współcześnie badania nad atrybucją dotyczą zarówno poziomu indywidualnego, intepersonalnego, jak i międzygrupowego i społecznego. Na poziomie analizy zachowań jednostki zagadnienie jest badane jako część poznania społecznego (m.in. modele oparte na skryptach). Atrybucja w stosunkach międzygrupowych może być istotna z punktu widzenia badania powstawania uprzedzeń i stereotypizacji, a na poziomie społecznym atrybucje są traktowane jako składnik reprezentacji społecznych.

Literatura:

Czapiński Janusz (1995) Psychologia Społeczna, wyd. Jacek Santorski & CO, str. 672-678