Depersonalizacja / derealizacja – Zaburzenie, w którym chory odczuwa subiektywne odrealnienie i obcość ciała, myśli, zachowania lub otoczenia. Przykładem może być przekonanie, że środowisko jest sztuczne i przypominające scenografię, ciało zautomatyzowane a myśli nienależące do pacjenta. Bardzo często pojawia się uczucie obserwowania siebie z zewnątrz i towarzyszące mu przekonanie o utracie uczuć. Podobne objawy mogą pojawiać się u ludzi zdrowych w stanie deprywacji sensorycznej, przemęczenia, po doświadczeniach skrajnych, użyciu substancji psychoaktywnych, a także u osób depresyjnych. Czyste zaburzenie tego typu jest niezwykle rzadkie. Poczuciu oddzielenia się od siebie często towarzyszy odczucie analizowania własnych procesów psychicznych z dystansu a także przekonanie, że elementy otoczenia zmieniły swój kształt lub strukturę. Pacjent jednak rozumie, że zmiany nie odbyły się w rzeczywistości, a na poziomie jego percepcji. Zaburzenie derealizacyjne diagnozuje się tylko wtedy, jeśli doznanie to ma charakter nawracający, ponieważ często zdarza się, że izolowane poczucie derealizacji jest jedynie objawem innego zaburzenia, choćby ataku paniki.

 

James Morrison: DSM-5 bez tajemnic. Praktyczny przewodnik dla klinicystów, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2016, s. 264.

„ICD-10 Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania w ICD-10. Opisy Kliniczne i wskazówki diagnostyczne.”s. 147 Uniwersyteckie Wydawnictwo Medyczne „Vesalius” Instytut Psychiatrii i Neurologii Kraków-Warszawa