Diagnoza epigenetyczna – jest to forma diagnozy, która ma za zadanie określić jakie czynniki biologiczne, społeczne i psychiczne mają wpływ na kształtowanie się u osoby zdrowia bądź zaburzenia psychicznego i jaki był on w poszczególnych etapach cyklu życia jednostki. Z tego względu diagnoza epigenetyczna może zostać podzielona na dotyczącą aktualnej struktury psychicznej oraz rozwojową diagnozę epigenetyczną. Pierwsza skupia się na udziale wyżej wspomnianych czynników w momencie zgłoszenia się osoby poddającej się diagnozie po pomoc, druga zaś na wpływie owych czynników na wcześniejszych etapach życia jednostki. Czynniki epigenetyczne różnią się pomiędzy sobą statusem – mogą one predysponować, modyfikować lub wyzwalać zdrowie bądź zaburzenie. Różnią się między sobą także ramą czasową – od dalekich i trudnych do zlokalizowania czynników dystalnych, po często utożsamiane z przyczynami czynniki proksymalne, występujące na krótko przed samym zaburzeniem.

Diagnoza epigenetyczna – model wielościeżkowy.

Diagnoza epigenetyczna wymaga od diagnosty przyjęcia kilku kluczowych założeń, nazywanych modelem wielościeżkowym:

– nie istnieje taka pojedyncza perspektywa, z której możliwe byłoby objęcie natury ludzkiej bądź formowania się zaburzeń w całości; wskazanie jednego czynnika epigenetycznego nie zaprzecza istnieniu innych;

– wielość przyczyn i dróg formowania się zaburzeń sprawia, że statystycznie mało prawdopodobne jest zidentyfikowanie zaburzenia charakteryzującego się wyłącznie jedną przyczyną;

– waga poszczególnych czynników w kształtowaniu się zaburzenia jest niejednolita;

– znaczenie danego czynnika w formowaniu się zaburzeń jest podparte badaniami empirycznymi w tej dziedzinie;

– ujęcie interakcyjne: poszczególne czynniki epigenetyczne pozostają w ciągłej wzajemnej interakcji.

Konstruowanie modeli prostych sekwencji przyczynowo-skutowych w związku z tym staje się z reguły dużym uproszczeniem.

Cierpiałkowska, L., Sęk, H. (2016) Psychologia kliniczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN SA, str. 209-210