Hipnoza – hipnozą nazywamy specyficzny stan świadomości, będący wynikiem intensywnej koncentracji hipnotyzowanego na osobie hipnotyzującej. Siła koncentracji sprawia, że komunikat nadawany przez hipnotyzera zyskuje charakter sugestii. Sugestie zwiększające intensywność fizjologicznych doznań kojarzonych ze stanem spoczynku, umożliwiają pacjentowi wzmocnienie koncentracji na hipnotyzerze; z kolei rozpoznanie przez pacjenta zgodności treści sugestii z rzeczywistym zwiększeniem stanu relaksacji wzmacnia zaufanie do hipnotyzera, umożliwiając zastosowanie dalszych sugestii. Warto zaznaczyć, że skuteczność hipnozy zależy przede wszystkim od stopnia motywacji pacjenta; istotnym jest również indywidualny poziom podatności na hipnozę, a także sposób (paternalistyczny, maternalistyczny) jej indukowania. Oddziaływania hipnotyczne okazują się skuteczne przede wszystkim w leczeniu zaburzeń związanych ze stresem, niosąc za sobą potencjalnie stuprocentową skuteczność. Sprawdzają się również w leczeniu zaburzeń snu, depresji, uzależnień (poprzez warunkowanie awersyjne), zespołów bólowych oraz objawów bólowych spowodowanych schorzeniami somatycznymi; stosuje się je również w celu pogłębienia relacji terapeutycznej. Odradza się używania hipnozy w leczeniu zaburzeń psychotycznych; natomiast pozorna, szybka poprawa u pacjentów nerwicowych zazwyczaj oznacza tymczasowe zlikwidowanie objawu, a nie wylecznie problemu u źródła. Hipnoza jako narzędzie psychologiczne jest stosowana w każdym nurcie terapeutycznym, a popularność zawdzięcza efektywności i dostępności.

Grzesiuk, H. Suszek „Psychoterapia. Szkoły i Metody. Podręcznik akademicki.” ENETEIA Wydawnictwo Psychologii i Kultury, Warszawa 2011,  s. 497-507