Jaźń – główny archetyp odzwierciedlający pełnię psyche i spektrum funkcji, procesów i postaw psychicznych, zależny od kultury; łączy zjawiska o charakterze antagonistycznym i biegunowym, jak przeciwieństwa psychiczne (ekstrawersja-introwersja, nieświadomość-świadomość), odmienne postawy (kobiecość-męskość) czy elementy egzystencji (jasne-ciemne aspekty życia). Jaźń najczęściej jest związana z postacią boga (w przypadku kultury europejskiej – jedynego, jak Jahwe) lub nadrzędnego bóstwa (jak Budda lub Allah). Symbolika dotycząca Jaźni przejawia się w formie kombinacji pustych figur geometrycznych,  tak zwanych mandali.

„Psychoterapia. Szkoły i Metody. Podręcznik Akademicki” L. Hrzesiuk i H. Suszek, Eneteia Wydawnictwo Psychologii i Kultury Warszawa 2011, s. 97,119