Koncepcja nieświadomości – jedna z fundamentalnych teorii w koncepcji psychoanaitycznej, według której nie wszystkie elementy naszego zachowania podlegają świadomej kontroli, ponadto nieświadoma część psychiki ludzkiej, ma istotny wpływ na prezentowane przez nią zachowania. Znaczny zakres produkowanej przez popędy energii psychicznej, jest wydatkowany na powstrzymywanie treści nieświadomych przed wydostaniem się do świadomości, lub poszukiwanie akceptowalnego sposobu ich ekspresji. Kategorie psychoanalityczne strukturyzują życie psychiczne według możliwego poziomu świadomości na: nieświadomość (zjawiska o których nie wiemy i nie mamy dostępu, z wyłączeniem pewnych specjalnych okoliczności), przedświadomość (zjawiska, które mogą zostać uświadomione pod warunkiem wykonania pewnej pracy nad ich treścią) i świadomość (zjawiska, do których mamy pełen, świadomy dostęp podlegający kontroli). Nieświadomość cechuje alogiczność, brak zasad dotyczących przestrzeni i czasu i obecność symboli. Jej działanie jest szczególnie dobrze widoczne w obszarze marzenia sennego.

O.P. John, L.A. Pervin „Osobowość. Teoria i badania” Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2011, s. 92, 93, 94