Model kolektywnego wysiłku – stara się wyjaśnić zjawisko próżniactwa społecznego. Model kolektywnego wysiłku, zaproponowany przez Stevena Karau i Kipling Williams zakłada, że motywacja do wysiłku osób wchodzących w skład grupy zależy od trzech czynników. Pierwszym z nich jest przekonanie o tym, że wysiłek własny przekłada się na wzrost poziomu wykonania całej grupy. Drugim czynnikiem jest przekonanie, że ów wzrost pociąga za sobą kolektywnie większe zyski, zaś trzecim przekonanie o większej korzyści z takiego obrotu zdarzeń – czyli, że zyski grupy przekładają się na zysk osoby. Model kolektywnego wysiłku zyski definiuje nie tylko jako dobra materialne, ale także psychiczne – przede wszystkim wzrost samooceny i pozytywną tożsamość społeczną przez podwyższenie „wartości” grupy. Podstawą dla modelu jest założenie o maksymalizacji zysków (także oczekiwanych) przez jednostkę.  Czynniki takie jak niska wiara w wartość własnego wkładu w pracę grupy sprzyjają próżniactwu społecznemu.

Literatura:

„Człowiek wśród ludzi. Zarys psychologii społecznej” B. Wojciszke str. 393