Paradygmat patogenetyczny – związany jest z badaniami psychosomatycznymi. Paradygmat patogenetyczny rozważa przyczyny choroby oraz zaburzeń na poziomie fizycznych narządów, struktur psychicznych oraz więzi i systemów społecznych. Badania etiopatogenetyczne umożliwiły wypracowanie skutecznych sposobów leczenia chorób somatycznych, psychicznych i psychosomatycznych oraz wyodrębnienie grup czynników chorobotwórczych (psychogenne, egzogenne, somatogenne i endogenne). Paradygmat patogenetyczny, dominujący w naukach medycznych (model biomedyczny) traktuje zdrowie i chorobę jako rozłączne kategorie – choroba i czynniki chorobotwórcze są uznawane jako obiektywne i przedmiotowe. Współcześnie paradygmat patogenetyczny oparty wyłącznie na czynnikach biologicznych uznawany jest za redukcjonistyczny. Nowsze modele, takie jak „model podatność-stres” biorą pod uwagę trzy grupy czynników w badaniu etiopatogenezy: biologiczne, psychiczne oraz zewnętrzne (środowiskowe i społeczno-kulturowe). W koncepcjach wieloczynnikowych myślenie przyczynowo-skutkowe zastępuje się analizą czynników ryzyka, czyli nasilających prawdopodobieństwo wystąpienia zaburzenia.

Cierpiałkowska, L., Sęk, H. (2016) Psychologia kliniczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN SA, str. 39-41