Rytm okołodobowy – to rytm snu i czuwania, trwający – jak sama nazwa wskazuje – około doby. Rytm okołodobowy reguluje okresy aktywności i odpoczynku (snu i czuwania), częstość jedzenia i picia, temperaturę ciała, a także wydzielanie niektórych hormonów, częstość oddawania moczu i wrażliwość na niektóre leki. Wszystkie te cząstkowe cykle są z reguły zsynchronizowane między sobą, co sugeruje istnienie jednego nadrzędnego zegara biologicznego. Rytm okołodobowy jest bardzo stały, nie wpływa na niego brak wody i żywności, promieniowanie X, środki uspokajające, alkohol, znieczulenie, brak tlenu, uszkodzenia mózgu, usunięcie gruczołów czy godzinny okres hibernacji. W jego powstawaniu i podtrzymaniu szczególne znaczenie ma jądro nadskrzyżowaniowe (SCN), jest on także blisko związany z funkcją melatoniny. Możliwe jest przestawienie zegara biologicznego za pomocą tzw. „dawcy czasu” – zeitgebera. Najważniejszym zeitgeberem dla zwierząt lądowych jest światło, są nim także ćwiczenia fizyczne, hałasy, posiłki oraz temperatura otoczenia. Rytm okołodobowy jeżeli zostanie poddany nagłym, dużym zmianom (co zdarza się w związku z lotami międzykontynentalnymi) może prowadzić do jet lag, albo choroby transatlantyckiej.

Literatura:

Kalat, James W. (2006) Wydawnictwo naukowe PWN, str. 261-270