Teoria frustracji-agresji – sformułowana przez badaczy z Yale University w 1939. Teoria frustracji-agresji zakłada, że frustracja jest zawsze przyczyną agresji, a agresja zawsze ma swoją przyczynę we frustracji. Im większa frustracja i dotycząca ważniejszego celu, tym większą agresję powoduje. Wiele nieznacznych frustracji może także nakładać się na siebie, doprowadzając do wytworzenia skumulowanej reakcji agresywnej. Jeżeli strach przed karą hamuje przed skierowaniem agresji na sprawcę frustracji może zostać ona przemieszczona albo może zostać zmieniona jej forma. W przypadku przemieszczenia agresji zostaje ona skierowana na inny obiekt, na którym dokonanie aktu agresji nie jest zagrożone tak dotkliwą karą. Natomiast w przypadku zmiany postaci agresji mamy do czynienia zastąpienie reakcji agresywnej inną, słabiej zagrożoną karą. Teoria frustracji-agresji była pierwszą całościową koncepcją opisującą z psychologicznego punktu widzenia agresję. Jednak ogrom późniejszych badań w tej dziedzinie zweryfikował jej podstawowe założenia.

Teoria frustracji-agresji w świetle późniejszych badań

W dalszych badaniach nad związkiem frustracji i agresji stwierdzono występowanie innych form radzenia sobie z frustracją, których teoria frustracji-agresji w swojej pierwotnej formie nie przewidywała, takich jak regresja, fiksacja, apatia, zachowania redukujące napięcie czy zaburzenia psychosomatyczne (Bandura, 1969). Obaliło to pogląd o nierozerwalnym związku agresji i frustracji. Również akty agresji mogą powstać w oderwaniu od frustracji, czy nawet jakichkolwiek przyczyn o emocjonalnej naturze. Chociaż nie można całkowicie zaprzeczyć związkowi między frustracją i agresją, teoria frustracji-agresji w swoich początkowych założeniach okazała się nieprawdziwa. Współcześnie przyczyn agresji dopatruje się raczej w procesach uczenia się, niż samej frustracji.

Literatura:

„Człowiek wśród ludzi. Zarys psychologii społecznej” B. Wojciszke str.  349-352