Teoria instynktu – stworzona przez Konrada Lorenza (1965; 1996), współtwórcę etologii. Teoria instynktu zakłada, że agresja jest wrodzonym wzorcem zachowania i jest wzbudzana automatycznie pod wpływem określonych wyzwalaczy, zaś hamowana pod wpływem odpowiednich kontrwyzwalaczy. Ów system miałby być wrodzony. Związana z nią jest hydrauliczna koncepcja agresji, która mówi, że energia agresywna jest cały czas spontanicznie gromadzona w organizmie i im dłuższy jej napływ, tym mniejszy bodziec umożliwiałby jej wyładowanie. Teoria instynktu zakłada więc, że agresja jest nieuchronna, a akty rozładowywania napięcia – takie jak oglądanie sportów czy nieszkodliwe formy rywalizacji – miałyby uchronić ludzi przed nagromadzaniem się agresji. Jednak późniejsze badania, jak choćby prowadzone na kotach wychowywanych razem ze szczurami (Kuo, 1938) wskazały, że tendecje do agresji, przejawianej przez ssaki, są silnie modulowane przez doświadczenia osobnicze. Większość obserwacji, na których podstawie opierała się teoria instynktu dotyczyła niższych zwierząt. Nie wykryto jak dotąd żadnych automatycznych wyzwalaczy agresji wśród ludzi czy naczelnych. Brak również danych sugerujących kumulowanie się popędu agresywnego, a akty agresji zamiast prowadzić do jej spadku raczej mają tendencję do nakręcania tzw. spirali przemocy.

Literatura:

„Człowiek wśród ludzi. Zarys psychologii społecznej” B. Wojciszke str.  348