Zdrowie psychiczne – w modelu biomedycznym tradycyjnie zdrowie psychiczne jest rozumiane jako brak zaburzeń i choroby psychicznej. Taka definicja, tak zwana negatywna definicja zdrowia jest współcześnie uznawana za zbyt wąską. Część badaczy wskazuje na wartościujący charakter pojęcia bądź jego wieloznaczność i złożoność jako czynniki uniemożliwiające precyzyjne zdefiniowanie, czym jest zdrowie psychiczne. Mimo to powstały próby skonstruowania pozytywnej definicji zdrowia psychicznego, czyli takiej wskazującej na cechy, charakteryzujące osobę zdrową psychicznie. Maria Jahoda, stosując podejście indukcyjne (łącząc kryteria z różnych teorii), zaproponowała następującą listę kryteriów zdrowia psychicznego:

– postwa względem Ja – pozytywna i wysoka samoocena, silne poczucie tożsamości;

– zdolność do rozwoju i samorealizacji;

– integracja – syntetyzująca funkcja doświadczeń;

– autonomia – zdolność do bycia niezależnym od wpływów społecznych i do samoregulacji;

– relistyczne spostrzeganie rzeczywistości;

– radzenie sobie z wymaganiami – zdolność do adaptacji w zmieniającym się świecie.

Zdrowie psychiczne w ujęciu podejścia empirycznego

Inną próbę opisania zdrowia psychicznego przedstawił George Vaillant, który wskazuje, że na pozytywne zdrowie psychiczne może wpływać zbiór właściwości, którego struktura może być odmienna. Badacz wybrał siedem modeli ujmowania zdrowia, przede wszystkim odnoszące się do koncepcji psychologii pozytywnej i psychoanalitycznego ujęcia „dojrzałego rozwoju”. Niektóre ze wskaźników cechujących zdrowie psychiczne w tym zestawieniu to: dojrzałość, pozytywne emocje, inteligencja społeczno-emocjonalna, subiektywny dobrostan czy sprężystość psychiczne. Badania podłużne wykazały, że pięć modeli (GAF-50, dojrzałość, inteligencja społeczna, subiektywny dobrostan i sprężystość psychiczna) wysoko koreluje ze sobą nawzajem. Są ponadto prognostyczne dla zdrowia psychicznego 15 lat po początkowym badaniu.

Literatura:

Cierpiałkowska, L., Sęk, H. (2016) Psychologia kliniczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN SA, str. 53-55