Ja
Rozwój Ja – jako konstruktu polegającego na samoświadomości jednostki – jest utożsamiany
w okresie dorastania w dominujących koncepcjach poznawczych z rozwojem osobowości.
Ukształtowanie się systemu Ja zachodzi przed okresem dorastania, jednak pozostaje wtedy
nieuświadomione. Dopiero rozwój umysłowy pojawiający się na etapie operacji formalnych
umożliwia jednostce uświadomienie własnego Ja. Ja jest strukturą o charakterze względnie stałym i
niezależnym. Odczuwanie własnego Ja, jako właściwości odrębnej od otoczenia zarówno w
zakresie sfery psychicznej, jak i fizycznej, jest możliwe dzięki tzw. mechanizmowi ja,
organizującemu doświadczenia jednostki. W zależności od kontekstu sytuacyjnego i zależnego od
niego wyboru eksponowanych cech, wyróżnia się tzw. ja publiczne i prywatne. Samoocena
jednostki jest z kolei zależna od rozpiętości różnicy między Ja idealnym i ja realnym.
Trempała Janusz, Psychologia rozwoju człowieka, podręcznik akademicki, Warszawa:
Wydawnictwo Naukowe PWN, 2011, s. 250, 269, 285, 316, 320, 322, 427.