Kupowanie kompulsywne – to kupowanie w nadmiarze, związane z niekontrolowanym pragnieniem, takie, w którym osoba nie umie się powstrzymać od kupowania. Kupowanie kompulsywne można uznać za uzależnienie, rozumiane jako pragnienie danej rzeczy lub zachowania, powtarzane według ustalonego rytuału, pociągające za sobą fizjologiczne i/lub psychiczne uzależnienie. Zachowanie przestaje być dowolne, a staje się przymusowe, a przynoszona przez działanie satysfakcja kończy się coraz szybciej, przez co osoba zaczyna powtarzać działanie coraz częściej. Kupowanie kompulsywne, tak jak i inne uzależnienia prowadzi do rozwoju poczucia winy i żalu, zaś zachowanie zaczyna być szkodliwe dla osoby. Kupowanie kompulsywne jest charakterystyczne dla osób, dla których często samo chodzenie po sklepach jest źródłem satysfakcji. Przeżywająone pragnienie zakupu przy jednoczesnym niewielkim zainteresowaniu samym przedmiotem zakupu. Zachowanie takie często służy tym osobom, jako sposób na redukowanie nieprzyjemnych stanów emocjonalnych – depresji, lęku czy nudy. Kompulsywne kupowanie może prowadzić do długów, czemu sprzyja rozpowszechnienie kart kredytowych.

Kupowanie kompulsywne – podłoże socjologiczne zjawiska

Kupowanie kompulsywne związane jest z obrazem rzeczywistości kreowanym przez środki masowego przekazu. Osoby, które większość wiedzy o świecie czerpią nie z bezpośredniego doświadczenia, ale z przekazu medialnego, wytwarzają przekonania o świecie zgodne z tym, jaki kreuję się np. w telewizji. Gerbner i inni (1977) stwierdzili np. że częstość oglądania telewizji jest skorelowana z wiarą w częstsze występowanie zachowań przestępczych, niż ma to miejsce w rzeczywistości. Podobna zależność istnieje pomiędzy oglądaniem telewizji, a wiarą w powszechność występowania produktów i zachowań związanych z wystawnym trybem życia. Kupowanie kompulsywne ma zatem bogatą pożywkę na przesyconym postawą konsumpcjonistyczną przekazie medialnym. Klienci kompulsywni wykazywali się także większą zawiścią wobec osób posiadających więcej od nich.

Literatura:

Falkowski, A., Tyszka, T. (2009) Psychologia zachowań konsumenckich, GWP, Gdańsk; str. 275-277