Losowanie grupowe – to rodzaj schematu losowania próby badawczej, w którym jednostkami losowania nie są elementy populacji, ale skupiska owych elementów – grupy. Losowanie grupowe wykorzystuje się w przypadku licznych populacji bez rzetelnego operatu losowania. Dotyczy to także sytuacji, gdy za wykorzystaniem takiego schematu przemawiają względy ekonomiczne.  Tworzone grupy powinny być zróżnicowane wewnętrznie i możliwie niezrożnicowane zewnętrznie – innymi słowy dążeniem badacza jest maksymalizacja wariancji wewnątrzgrupowej i minimalizacja wariancji międzygrupowej. Użyta definicja grupy – w tym jej wielkość i liczba grup w populacji – wpływa na efektywność schematu badawczego. Losowanie grupowe nie powinno być raczej przeprowadzane na grupach dobieranych w sposób mechaniczny – dobrze, aby grupa tworzyła pewien naturalny zespół, np. gmina. Operatem losowania grupowego jest spis grup. Losowanie grupowe można przeprowadzić z użyciem tablic liczb losowych.

 

Brzeziński, Jerzy, (2004) Metodologia badań psychologicznych. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, str. 243