Czytanie
Umiejętność poznawcza, pojawiająca się w trakcie rozwoju człowieka pod wpływem odpowiednich
praktyk edukacyjnych. Jednostka w wieku szkolnym, posiadając sprawność w zakresie języka
mówionego, uczy się odkodowywania treści z symboli graficznych. Czytanie pozwala jej na
komunikację, przede wszystkim poprzez odbiór informacji zawartych w tekście pisanym.W
koncepcji Chall proces nauki czytania przebiega wieloetapowo, przy czym każdy etap związany jest
z innymi (w sensie znaczeniowym i technicznym) kompetencjami. Początkowo jednostka uczy się
rozróżniać poszczególne litery i odbierać na tej podstawie drobne informacje. Jeśli osoby w jej
otoczeniu korzystają z książek, szybko uczą się traktować je jako źródło zabawy, często udając
czynność czytania. W pierwszym roku nauki pojawia się umiejętność sylabizowania, a proste
teksty, zbudowane ze znanych słów, stają się możliwe do odczytania. Następnie proces
dekodowania stopniowo ulega automatyzacji, aż do czasu, kiedy funkcja tekstu zmieni się z
materiału treningowego do potencjalnego źródła wiedzy. Ostatni etap umożliwia nabywanie
kolejnych kompetencji czytelnicznych: odbiorca dokonuje syntez, analiz, wnioskowań. Moment, w
którym dziecko zyskuje tę umiejętność jest wysoce zindywidualizowany: w niektórych
przypadkach płynność osiągana jest już w 5 roku życia, w innych – osiągnięcie jej jest trudne lub
niemożliwe, na przykład z powodu dysleksji.
Trempała Janusz, Psychologia rozwoju człowieka, podręcznik akademicki, Warszawa:
Wydawnictwo Naukowe PWN, 2011, s. 243, 244, 256.