Efekt facylitacji społecznej
Efekt facylitacji społecznej – także ułatwienia społecznego. Polega na wzroście skuteczności wykonywania zadań pod wpływem obecności innych osób. Dotyczy tylko zadań łatwych, w przypadku trudniejszych występuje zjawisko odwrotne – efekt hamowania społecznego. Wpływ obecności innych na funkcjonowanie zadaniowe badał Robert Zajonc (1965), który wskazał na obecność innych osób jako czynnik powodujący wzrost pobudzenia, przez co pojawia się efekt facylitacji społecznej lub hamowania społecznego. Twierdził on, że różnica w efekcie, jaki wywiera owo dodatkowe pobudzenie wynika z istoty zadań łatwych oraz trudnych. Pobudzenie powoduje nasilenie najczęstszych reakcji. W przypadku zadań trudnych mamy do czynienia z przewagą reakcji nieprawidłowych, gdyż dopiero uczymy sie poprawnego wykonania zadania. Natomiast w przypadku zadań łatwych przeważają reakcje poprawne, stąd efekt facylitacji społecznej i wzrost efektywności wykonania zadania.
Efekt facylitacji w modelu Roberta Barona (1986)
Odmienną teorię przedstawił Robert Baron, który wskazał na obecność innych osób jako czynnik zawężający pole uwagi – co okazuje się korzystne w przypadku zadań łatwych, gdzie niepotrzebna jest analiza wielu bodźców, zaś niekorzystne w przypadku zadań trudnych, gdzie do poprawnego wykonania potrzebne jest przetworzenie większej ilości informacji. Późniejsze badania nad efektem interferencji Stroopa dały wyniki, które wskazywały na model Barona jako ten, który lepiej tłumaczy występowanie efektów facylitacji-hamowania. Wskazuje to, że wyjaśnienie tych efektów jest raczej związane z mechanizmami uwagi, niż z występowaniem pobudzenia.
Literatura:
„Człowiek wśród ludzi. Zarys psychologii społecznej” B. Wojciszke str. 388-392