Postaciowa teoria percepcji – jest jedną z koncepcji spostrzegania. Postaciowa teoria percepcji głosi prymat całości nad częścią – pierwotne są spostrzeżenia, wrażenia zaś wtórne, ponieważ są wynikiem analizy tego, co zostało pierwotnie spostrzeżone.  Całości nie można traktować wyłącznie jako sumy części, sumowanie wrażeń nie wyjaśnia procesu percepcji. Za tą koncepcją przemiawia istnienie zjawiska płynnego ruchu pozornego (efekt, dzięki któremu spostrzegany jest ruch w filmie rysunkowym) czy spostrzeganie konstelacji gwiazd wcześniej, niż elementów składających się na te konstelacje, co potwierdził empirycznie Navon (1977). Postaciowa teoria percepcji opisuje zasady wyodrębniania figury z tła wrażeń: bliskość przestrzenna, podobieństwo, kontynuacja, domknięcie poznawcze, czyli pregnacja – zasada dobrej figury. Badania wskazują na znaczące różnice indywidualne w prymacie percepcji elementów lub większej całości. Styl percepcji, czy nastawienie obserwatora mogą wpływać na to, czy będzie on uwagę zwracał raczej na detale, czy na obraz całości.

Literatura:

„Psychologia poznawcza”, E. Nęcka, J. Orzechowski, B. Szymura, str. 301-303