Teoria reaktancji – stworzona przez Jacka Brehma (1966; 1981). Teoria reaktancji charakteryzuje zjawisko oporu psychicznego oraz jego konsekwencje. Stan reaktancji to nieprzyjemne napięcie emocjonalne, powstałe w odpowiedzi na zablokowanie człowiekowi możliwości wyboru działania, myślenia lub odczuwania, a także przez samo takie zagrożenie. Opór psychiczny rośnie wraz z subiektywną ważnością zablokowanych możliwości, ich liczbą, a także im bardziej niedawne bądź niespodziewane jest zagrożenie swobody wyboru. Konsekwencją tego stanu jest wytworzenie motywacji do działań zmierzających do odblokowania swobody wyboru, jak również subiektywny wzrost atrakcyjności możliwości zagrożonych oraz wzrost negatywnych emocji w stosunku do obiektu blokującego możliwość wyboru. Teoria reaktancji wyjaśnia wiele zjawisk, szczególnie z zakresu perswazji i teorii wpływu społecznego. Wyjaśnia m.in. oporność na perswazję – zbyt silny nacisk może zostać przez odbiorcę odebrany jako próba ograniczenia jego swobód i przynieść efekt odwrotny do zamierzonego. Zjawiskiem wynikającym z teorii oporu psychicznego jest również efekt Romea i Julii, czyli wzrost namiętności u par, których rodzice nie akceptują ich związku.

Literatura:

„Człowiek wśród ludzi. Zarys psychologii społecznej” B. Wojciszke str.  244-245